आपला दुवा वाचला.
विचार पटले तरी लेख फार ढोबळ वाटला.

काही पक्के विचार आढळलेच नाही, आणि काय करायचे हे न सांगताच लेख संपला.

काही काँक्रीट गोष्टी यात याव्यात असे मला वाटले होते.
(म्हणजे 'दुकानांच्या पाट्या मराठी' सारख्या बाजारू नव्हेत!)
मराठीला मोक्याच्या ठिकाणी आणले व त्यातून फायदा दिसु लागला, की लगेच मराठीचे व्यवहारातील महत्व वाढेल.

जसे मराठीत पैकीच्या पैकी गुण मिळू शकतात ही आशा अनेकांना मराठी शिकायला प्रवृत्त करू शकली असती. पण त्या ऐवजी मुर्ख भाषा पंडितांनी "असे कदापि शक्य नाही म्हणून भाषेत पैकीच्या पैकी मिळणारच नाहीत" अशी भूमिका घेतली.
आता मरा! कुणी मराठीच घेत नाही... घेवून बसा तुमची शुद्ध आणि कधीच पैकीच्या पैकी मार्क न देणारी मराठी!
अरे दहावीची परिक्षा (पुर्वीची) ही काय भाषाप्रभु असण्याची परिक्षा होती का?
सामान्यांसाठी ती निव्वळ एक मार्क कमावण्याची संधी होती.
पण नको तिथे घाण केली या पंडितांनी. त्यामुळे मराठीला इतरभाषक काय मराठी माणसेच नको म्हणू लागली.

आत हेच धोरण मराठी आवडती करायलाही कामाचे ठरले नसते का? सामान्य माणसाला ज्यात फायदा दिसतो ते आवडतेच.
जिथे त्रासच होतो ते कशाला आवडेल? मग मराठीचा शाळेत त्रासच झाला असेल तर लहानपणापासूनच अढी नाही का तयार होणार? याची या मुर्ख मराठी पंडितांनी दखलच घेतली नाही.
असो आता परिस्थितीच बदलली आहे. भाषा सगळ्याच कचर्‍यात गेल्या आहेत.
आता बसा बोंबलत अशी वेळ आली.

असो, हे एक उदाहरण दिले की आपल्याच जाणत्या व शहाण्या लोकांनी नको तिथे ताठरता दाखवून कसा र्‍हास मांडला.
चतुराईने काळची पावले न ओळखून आपलाच व माराठीचाही घात करून घेतला.

तर या किंवा अशा धोरणी विषयावरही या निमित्ताने काही ठोस चर्चा उपक्रमावर व्हावे असे वाटते.

यात चातुर्यानेच मार्ग काढणे इष्ट आहे. तोडून-फोडून काही साध्य होणार नाही हे तितकेच खरे!

आज मुळच्या चिनी मुलांनाच काय जगातल्या कोणत्याही माणसाला चिनी शिकायची असेल, त्याला चिनी सरकार शिष्यवृत्ती देते असे म्हणतात. हा किती योग्य धोरणीपणा आहे. जगात सिंप्लिफाइड मँडरिन चीनी शिकायची लाट काय उगाच पसरली की काय? फायदा दिसतो आहे म्हणून पसरली... (बाकी इतर प्रांतीय चीनी भाषा शिस्तशिरपणे, मराठी सारख्याच कत्तल केल्या जात आहेत.)
इंग्रजी काही लोकांना आवडते म्हणून लोक बोलत नाहीत, त्यात फायदा आहे म्हणून बोलतात.
या फायद्या विषयी चर्चा व्हावी.

हा फायदा आज आपल्या भाषेत, कोणत्याही भारतीय भाषेत कसा आणता येईल याची चर्चा व्हावी ही अपेक्षा

आपला
गुंडोपंत

अरे!
इथे मी इतका मोठा प्रतिसाद लिहिला आहे हे मीच विसरून गेलो होतो.
आत्ता द्वारकानाथजींनी प्रतिसाद दिल्याव पाहिले तर मीच लिहिलेले आधी...

पण कुणी प्रतिसाद दिला नाही... जाऊ देत!

सगळे आपापले इंग्रजी अनुदिन्या सांभाळण्यात व्यस्त असावेत ;)

आपला
गुंडोपंत

शिक्षण मराठीतून दिल्याने मराठी वाचेल असे वाटत नाही. कारण ती जगाची ज्ञानभाषा नाही ही वस्तुस्थिती आहे.
मराठी महाराष्ट्राची ज्ञानभाषा होण्यासाठी कोणतेच विशेष प्रयत्न होत नाहीत आणि होण्याची शक्यता कमी. कारण इंग्रजीचा
(पक्षी इंग्रजांचा) ऐतिहासिक वारसा.

त्यापेक्षा 'मराठी' या अभ्यास विषयाची व्याप्ती वाढवून तो बारावीपर्यंत (सर्व माध्यमांच्या शाळांमध्ये) अनिवार्य करावा.
या व्याप्तीत मराठी भाषेचा इतिहास आणि भूगोल, प्राचीन आणि अर्वाचीन साहित्य, मराठी भाषेची विविध अंगे ( शब्दसंग्रह, म्हणी, वाक्प्रचार,जुने ग्रंथ, कथासंग्रह, कादंबर्‍या, कविता लेखकांची/कवींची चरित्रे,इतरभाषीय आणि मराठी साहित्याचा तौलनिक अभ्यास, मराठीच्या विविध बोली) यांचा सखोल अभ्यास टप्प्याटप्प्याने प्रत्येक ईयत्तेत समाविष्ट करावेत. फक्त धडे आणि प्रश्नोत्तरे (बाल/कुमार/युवक भारती) यांपुरता हा विषय मर्यादित न ठेवता दरवर्षी बदलणारी (ग्रंथालयात उपलब्ध होणारी) मराठीतील पुस्तके वयोगटाप्रमाणे अभ्यासासाठी ठेवावीत. मराठी विषयाच्या गाईड्स वर बंदी घालावी. महाराष्ट्रातील सर्व (वैद्यकीय, अभियांत्रिकी इ.) प्रवेश परीक्षांना 'मराठी भाषा' हा विषय असावा.त्यात उत्तीर्ण होणे गरजेचे करावे.

असे केल्याने विद्यार्थ्यांची डोकेदुखी वाढेल हे तात्पुरते खरे असले तरी हळूहळू मराठी विषयाची गोडी वाढेल.

फक्त मराठी माध्यमाच्या शाळा वाचवून फारसे काही साध्य होईल असे वाटत नाही. कारण मराठी माध्यमाच्या शाळेतही मराठी फक्त शिक्षणाचे माध्यम असते. तिच्याकडे एक 'भाषा' म्हणून पाहिले जात नाही. भाषा टिकवण्यासाठी याचा फारसा उपयोग होईलसे वाटत नाही.

...जरी आज ही राजभाषा असे!
हा मटाचा अग्रलेख वाचा.

मराठी भाषा हा माझा प्राणवायू आहे