अशा रंजक गोष्टी बरेचदा माहिती असतात पण आज का कोणास ठाऊक एकही आठवत नाही. :-(

बाय द वे, हरिहरराय बुक्क कोण? हक्का-बक्कावाले का? ;-) म्हणजे विजयनगरचे शासक का?

त्यांच्याबद्दल एक आख्यायिका आताच समजली की या दोघा भावांना मुहम्मद बिन तुघलकने बळजबरीने धर्मांतर करण्यास भाग पाडले होते पण ते पळून गेले आणि पुन्हा हिंदू धर्मात प्रवेश करून त्यांनी विजयनगर राज्याची स्थापना केली.

हिंदू धर्मात परत येण्याचे हे सर्वात आद्य उदाहरण समजायला हवे.

"कुत्र्याचा पाठलाग करणारा ससा" हे कश्याचे प्रतीक आहे?

सहभागाबद्दल प्रतिसादकर्त्यांचे आभार.

"कुत्र्याचा पाठलाग करणारा ससा" हे कश्याचे प्रतीक आहे?
नक्की कल्पना नाही. बहुधा शिकारीप्रण्याची हुसकावणी साध्या प्राण्याकडून होते म्हणजे तो जास्त पराक्रमी बनला आहे. हे वास्तूसाठी शुभचिन्ह मानले असावे. कारण राजाच्या राहण्याचे ठिकाण निवडायचे होते.

--लिखाळ.

आस्तेक (Aztec) लोक वणवण फिरत असताना त्यांना एका तळ्यात बेटावरती निवडुंगावर बसून एक गरुड सापाशी झुंजताना दिसला. वस्ती करण्यासाठी तीच दैवी खूण (शकुन) ते शोधत होते. त्या बेटावरती त्यांनी आपली राजधानी वसवली. आजच्या वाढलेल्या मेक्सिको शहरात ते तळे पूर्ण बुजवून टाकलेले आहे. पण मेक्सिकोच्या झेंड्यावरती सापाशी झुंजणारा गरुड अजून आहे.

मेक्सिकोचा ध्वज

या चर्चेपेक्षा थोडासा वेगळा प्रतिसाद पण असे प्रतिसादही चालून जावेत असे वाटते. "टू अनटाय गॉर्डियन नॉट" (एखादी कठीण गोष्ट एका झटक्यात सोडवणे) आख्यायिका पुढीलप्रमाणे -

तुर्कस्तानाजवळ पर्शियन पठारावर पूर्वी फ्रिजिया नावाचे एक राज्य होते. या राज्याला योग्य राजा राहिला नव्हता. राज्याचा राजा कसा निवडायचा यावर गावातील मांत्रिकाचा (ओरेकल) सल्ला घेण्यात आला. "गावाच्या वेशीतून येणारा पहिला मनुष्य राजा होईल" असे भाकित मांत्रिकाने केले. मजेशीर गोष्ट म्हणजे, वेशीतून पहिला प्रवेशणारा माणूस बैलगाडीतून येणारा एक सामान्य गावकरी होता; पण मांत्रिकाच्या कृपेने त्याला राजा होण्याची संधी मिळाली.

आपल्यावरील अनुग्रहाची परतफेड म्हणून या राजाने आपली बैलगाडी झ्यूसला अर्पण केली आणि देवळासमोर एक विशिष्ट प्रकारे गाठ बांधून उभी केली. मांत्रिकाने लगेच दुसरी भविष्यवाणी केली की "ही गाठ जो सोडवून दाखवेल तो आशियाचा* राजा होईल." अनेकजणांनी अनेक प्रयत्न केले पण ती गाठ कोणालाही सोडवता आली नाही.

त्यानंतर कित्येक वर्षांनी अलेक्झांडर आपल्या सैन्याला घेऊन फ्रिजियात दाखल झाला. झ्यूसच्या देवळात त्याने प्रश्न केला की "ही गाठ कशाप्रकारे सोडवली जाते याला महत्त्व आहे का?" गावकर्‍यांनी तो प्रश्न महत्त्वाचा नाही म्हणताच त्याने तलवारीने दोराचे दोन तुकडे केले आणि गाठीचा प्रश्न झटक्यात सोडवला. ;-) त्यारात्री विजांचा कडकडाट होऊन प्रचंड वादळ झाले आणि झ्यूसने पुत्राला कौल दिला असे मानले गेले.

* त्या काळचा आशिया हा पर्शियापर्यंतच खंडित होता. अलेक्झांडर भारतात पोहोचण्यापूर्वीच आशियाचा सम्राट झालेला होता.

शीर्षक वाचून ही बातमी आठवली. वॉल स्ट्रीट जर न्यू जर्सीत या ठिकाणी हलवली तर कायम तेजी राहील :) ['बेअर' आसपास फिरकणार नाही ]

नंदन
मराठी साहित्यविषयक अनुदिनी

आपल्याकडे खेडोपाडी अशा प्रकारच्या अनेक दन्तकथा आढळतात. महाराष्ट्रातल्या एका गावात अनेक वर्षे वीज नव्हती कारण वीज आल्यास अपशकुन होईल असे लोकाना वाटत असे.