आज रीडीफमधे बातमी वाचली, "Anti-Jews'remarks: Gandhi's grandson resigns". थोडक्यात वृत्तांत असा आहे की अरूण मणीलाल गांधी यांनी स्वत:च चालू केलेल्या "एम के गांधी इन्स्टीट्यूट फॉर नॉन व्हॉयलन्स" या १७ वर्षे जुन्या संस्थेतून त्यांनाच राजीनामा दिला. कारण असे झाले की, "वॉशिंग्टन पोस्ट"च्या "ऑन फेथ" या ब्लॉगमधे "Jewish Identity Can't Depend on Violence". त्यातील सुरवात खाली लिहीतो, संपूर्ण लेख दुव्यावर वाचा

बाकी सर्व ब्लॉग वाचून तमाम ज्यूंचे असे म्हणणे पडले की त्यात प्रत्येक ज्यूच्या हृदयात हिंसा आहे असे लेखकाला (अरूण गांधींना) म्हणायचे आहे. बरीच टिका झाली. वॉशिंग्टन पोस्टने आणि स्वतः अरूण गांधींनी माफी मागितली आणि नंतर स्वतःच चालू केलेल्या सेवाभावी संस्थेतून राजीनामाही दिला...

हा सर्व प्रकार बघताना आणि त्यावर नंतर नीट शोध घेताना काही गोष्टी जाणवल्या /प्रश्न पडले ज्या / जे मी उपक्रमींच्या नजरेसमोर आणून् देतो आणि आपल्याला हे सर्व पाहून काय वाटते ते या चर्चेसंदर्भातील प्रतिसादात व्यक्त करावे अशी विनंती करतो:

1. अरूण गांधींचे उपरोल्लेखीत लेखन वाचून जास्तीत जास्त धोरणात्मक चुकीने (पॉलीटीकली इनकरेक्ट) वाटावे असे लिहीले आहे. तरी देखील विचार स्वातंत्र्याचा अतिरेक असलेल्या या देशात, एखाद्या व्यक्तिने स्वतःचे विचार मांडले तर त्याला विचारांनी तोंड देण्या ऐवजी इतकी प्रखरता कशी काय? बरं वॉशिंग्टन पोस्ट सारखे वर्तमान पत्र त्यावर माफी कसे काय मागते? स्वतःच्याच संस्थेतून राजीनामा देण्याइतका हा मोठा गुन्हा आहे का? यात विचार स्वातंत्र्य् टिकले आहे का? का अरूण गांधींच्या हातून घोर पातक घडले असे आपल्याला वाटते आणि जे काही नंतर घडले त्यात काही चूक नाही असे?
2. गुगल न्यूजमधे या बातमीचा शोध घेतला तेंव्हा काय जाणवले की ही एक रीडीफ सोडल्यास कुठल्याच भारतीय वृत्तपत्राने "कव्हर" केलेली नाही. एरव्ही अरूण गांधींच्या नावाने उदो उदो झालेला असताना या बाबतीत चिडीचूप का? कुठलीच बाजू कशी घेत नाहीत?
3. वॉशिंग्टन पोस्ट पासून ते युनिव्हर्सिटी ऑफ रॉचेस्टर, जेथे त्यांच्या संस्थेचे अस्तित्व आहे तिथपर्यंत सर्वत्र त्यांची ओळख काय तर गांधीजींचे पाचवे नातू. हे काय त्यांचे कमवलेले "क्वालीफिकेशन" आहे का? त्यामुळे कुठल्याही विषयावर बोलण्याचा त्यांना हक्क होतो का? (हा जनरल प्रश्न आहे, त्यांचे विचार स्वातंत्र्य मला मान्य आहे. एखादा विचार आवडला नाही तर वाद घालायला आवडेल, पण स्वातंत्र्य घालवायला आवडणार नाही).
4. आता याहूनही एक महत्वाचा प्रश्न - भारतीय म्हणून आणि जे कोणी स्वतःला कुठल्याही प्रकारचे हिंदू समजतात त्यांच्यासाठी: याच वॉशिंग्टन पोस्टच्या "ऑन फेथ" ब्लॉग मधे इतर सर्व धर्माचे लेखन हे त्या त्या धर्मीयांनी केले आहे आणि त्यात काही चूक नाही. अरूण गांधींचे वाचताना खाली "मोर ऑन हिंदू" असा दुवा येतो. जणू काही म्हणजे त्यांचे लेखन "हिंदू श्रद्धेवर (फेथ)" आहे. पण तसे काहीच नाही. मग केवळ ते स्वतःला हिंदू समजतात म्हणून का?

ह्याच भागात "हिंदू श्रद्धा/तत्वज्ञान" यावर लिहीलेय कोणी तर युनिव्हर्सीटी ऑफ शिकॅगो मधील प्राध्यापिका वेंडी डॉनीगर (Wendy Doniger) यांनी. या वेंडी बाईंनी अनेक दिवे स्वत:च्या हिंदू धर्माच्या "इंटरप्रिटेशन" बद्दल लावून झाले आहेत. त्यांनी इतरत्र काय लिहीले आहे ते वाचण्यासाठी (वेळ असल्यास!) इन्फिनिटी फाउंडेशनच्या राजीव म्हल्होत्रांचे "वेंडीज् चाईल्ड सिन्ड्रोम" वाचा, म्हणजे कळेल... पण या वेंडी बाईंचे त्यांच्या "वॉशिंग्टन पोस्ट वरील ऑन फेथ ब्लॉगवर" गोड गोड लिहीत हळूच काय लिहीले आहे त्याची खाली उर्धृत केलेल्या वाक्यांची झलक पहा:

कुठल्याही गोष्टी विनासंदर्भ (आउट ऑफ कॉन्टेक्स्ट) देयच्या.... विचार करा असे काही ज्यूंच्या, ख्रिश्चनांच्या, मुस्लीमांच्या संदर्भात त्या धर्माची नसून या बाईने लिहीले असते तर काय झाले असते...असे कोणी म्हणू शकेल की काय बिघडले? त्यानी काय फरक पडतोय? आणि ते काही अंशी खरे देखील आहे. हिंदू असल्यामुळे आणि तसेच अमेरिकेत जास्त राहील्यामुळे असेल कदाचीत पण असले विचारस्वातंत्र्य देखील आणि त्याला विरोध करणे मला मान्य आहे. पण ह्याच गोष्टी जेंव्हा पुस्तक म्हणून छापल्या जातात, ते ही या उदाहरणात, युनिव्हर्सीटी ऑफ शिकॅगोच्या प्राध्यापिकेकडून आणि ते देखील कुणाचाच विरोध म्हणून नाही तर वैचारीक स्वातंत्र्याचा मान राखत पण सभ्यतेने वादविवादही न करता, तेंव्हा त्याच पुस्तकाचा पुढे "स्कॉलरली" संदर्भ होतो, ज्याच्या चष्म्यातून उद्या आपल्याला आणि आपल्या पुढच्या पिढ्यांना पाहीले जाते, एक वेगळीच ओळख, जे आपण कदाचीत नसू देखील, तशी जगापुढे होते...तुम्हाला या बाबत काय वाटते?

लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत. लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.लिखाणात १०% हून अधिक रोमन अक्षरे वापरू नयेत.