म.वा. धोंड ह्यांचे नाव माहीत असले तरी जास्त वाचले नसल्यामुळे अधिक माहीती सांगितली तर वाचायला आवडेल.

अनेक लिखाणांतील ऐतिहासिक बाबींच्या नेमकेपणाबद्दल त्यानी संशोधन केले , चुका दाखवून दिल्या. म्हणून आम्ही गमतीने त्याना "मराठी साहित्यातील धोंड" असे गमतीने म्हणत असू याची आठवण येते.

मराठी साहित्यातील म्हणायच्या ऐवजी मराठी वाड्मयातील धोंड म्हणले तर म. वा. धोंडच होईल !

>>म.वा. धोंड ह्यांचे नाव माहीत असले तरी जास्त वाचले नसल्यामुळे अधिक माहीती सांगितली तर वाचायला आवडेल.
असेच म्हणतो

त्यांची काही पुस्तके

त्यांचे काही अभ्यासविषय

"मराठी वाड्मयातील धोंड" हेच त्यांचे नामाभिधान ! मी चुकून साहित्य लिहीले :-)

मराठी लावणी - म. वा. धोंडाचे हे एकमेव पुस्तक कोणाच्या तरी संशोधनाच्या निमित्ताने आम्ही चाळले होते, त्यांच्या लावणीविषयक मतांचा अनेक साहित्यिकांनी खरपूस समाचार घेतलेला आहे, त्यांची मते या पुस्तकातही वादग्रस्त अशीच आहेत, इतकेच आम्हाला माहित. त्यांच्या लेखनाविषयी अधिक वाचायला आम्हालाही आवडेल.

ह्या शीर्षकाचा लेख धोंडांनी ह्या वर्षीच्या दीपावलीच्या दिवाळी अंकात लिहीला आहे. गेल्या चार वर्षात त्यांनी तुकारामासंबंधी काही संशोधन केले, व ते तीन लेखांतून आपल्यासमोर मांडले. सदर लेख हा त्यांपैकी तिसरा (व आता असे म्हटले पाहिजे की शेवटचा).

ह्यात धोंड तुकारामाच्या निर्वाणाबद्दल काही वेगळेच अनुमान आपल्यासमोर ठेवतात. मला स्वतःला ह्याबाबत काहीच खोल माहिती नाही. धोंडानी जे त्यांच्या लेखात लिहीले आहे त्याचा गोषबवारा इथे मी लिहीतो:

ते म्हणतात की तुकाराम सदेह वैंकुंठात विमानात बसून गेले, ही त्यांच्या वारसांनी पसरवलेली निव्वळ भाकडकथा आहे. तसेच ह्या लेखात धोंडानी अजून एका 'लॉबी'च्या [माझा शब्द, त्यांनी त्यांना 'ब्राम्हणेतर चळवळीचे प्रचारक' असे उद्बबोधले आहे] थियरीचाही परामर्ष घेतलेला आहे. ह्या लोकांच्या मते गावातल्या ब्राम्हण मंडळीने तुकारामांना जंगलात नेऊन त्यांचा खून केला.

धोंडांच्या निष्कर्षानुसार झाले असे की तुकारामांना आचरणातला जो आदर्श अभिप्रेत होता (मनाच्या व्यवहारातील शिस्त वगैरे) त्याच्या बरोब्बर उलट त्यांचा भाऊ कान्होबा, त्यांची दुसरी पत्नि, जिजाऊ व त्यांच्या स्वतःचा पुत्र वागत होते. ह्याचा त्यांना उबग आला. तसेच कीर्तन वगैरे करून ते जे समाजप्रबोधन करत होते, त्यात गावातील विघ्नसंतोषी लोकांनी खोडे घालण्यास सुरूवात केली. कीर्तन चालू असता उगाच 'परचक्र आले आहे' अशी बातमी तेथे पाठवून ते उधळून लावणे, कीर्तनाच्या मंडपाला आग लावणे इत्यादी प्रकार होऊ लागले होते. तेव्हा तुकोबांनी त्यांच्या काही निवडक अनुयायांबरोबर पंढरपुरी जायचे ठरवले. ते जातांना गरुडासदृश्य पालखीतून् गेले (हेच ते 'विमान' होय !). पंढरपुरी पोहोचल्यावर त्यांनी विठोबामाउलीचे पाय धरले. त्या रात्री इतर मंडळी भोजनाची व्यवस्था करण्यात गुंगली असताना त्यांनी भिकार्‍याचा वेश परिधान केला, व सर्वांचा डोळा चुकवून ते तेथून निघून गेले. ते परागंदा झाले, त्यानंतर ते कुणासच कधीही दिसले नाहीत, ना त्यांचे शव कुणाला सापडले. धोंडांच्या म्हणण्याप्रमाणे हे सर्व त्यांच्या वारसांना लाजिरवाणे होते, म्हणून त्यांनी ती 'विमानात बसून निर्वाण' केल्याची 'भाकड'कथा रचली.

लेखात धोंड तुकारामच्या अनेक अभंगाचे सविस्तर दाखले देतात. अत्यंत वाचनीय असा हा लेख आहे.