आई

मराठीतील आई शब्दाचे मूळ काय? बहुसंख्य भाषांमध्ये मातेला संबोधणारा शब्द म ने सुरू होतो किंवा संपतो. मराठीत नाही. असे का असावे?
शिवाय माझ्या एका अल्जीरियन मैत्रिणीने सांगितले कि तिच्या कबिल भाषेत (तिच्या बर्बर जमातीची उत्तर आफ्रिकन भाषा) मातेला आई म्हणतात! आणि चीनी मैत्रिणीने सांगितले की त्यांच्याकडे धाकट्या मावशीला एइ म्हणतात. त्यामुळे आपला आई (!) कुठून आला आहे (आणि कुठे कुठे गेला आहे) असे कुतूहल निर्माण झाले आहे.

लेखनविषय: दुवे:

Comments

शक्यता

संस्कृतमध्ये अंबा म्हणजे आई, माता. ह्या अंबापासून अम्मा हा शब्द आला असावा. अक्कासारखा आई हा बहुधा दक्षिणेतून असण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. तसेचमाई हा शब्द सगळीकडे प्रचलित आहे. प्रसादाचे पसाय झाले तसे माताचे माई होणे अशक्य नाही.

शक्यता २

मला हे कोठे तरी वाचल्यासारखे वाटते पण नक्की आठवत नाही त्यामुळे फार विश्वासार्ह मानू नये. परंतु आई या शब्दाचा उगम द्रविड भाषांतून झाला आहे, तो संस्कृतोद्भव नाही. (उदा. तमिळ) लहान मूल सर्वात प्रथम "म" अक्षर उच्चारते कारण तोंड न उघडता बंद तोंडातून म सहजगत्या बाहेर येतो. त्यामुळेच बहुतांश भाषांत आई शब्दाची सुरुवात म वरून होते.

चू. भू. द्या. घ्या.

तमिळ

मराठी भाषा ही संस्कृतपेक्षा तमिळ भाषेला अधिक जवळची आहे असा पुसटसा उल्लेख "अडगुळं मडगुळं" नावाच्या पुस्तकाबाबत वाचल्याचे स्मरते.

चू.भू.दे.घे.

जय आई अहोम

"जय आई अहोम!" मधील 'आई' चा अर्थ 'माझा' आहे असे समजते. ('(जय) जय महाराष्ट्र माझा'च्या धर्तीवर?)
~ तो ~

गूगल

गूगलात 'joi aai assam' शोधले असता 'hail mother assam' असा अर्थ सापडला. म्हणजे भारतात आणखी एका राज्यात आई आहे! अश्या दूरदूरच्या ठिकाणी असे मूलभूत शब्द कसे एकसारखे? दोन्ही एकाच मुळापासून आले असावेत काय? (मग कबिल आईचे काय?)

मराठी

आई शब्दाचे मूळ संस्कृत "अयि" शब्दात. हा शब्द अगं ह्या अर्थी संस्कृत भाषेत वापरला जातो आणि आईचे नाते अगं-तुगं करण्याच्या पातळीचे असते. हिंदीसारखे बहुमानार्थी नसते.

 
^ वर