युलीप बाबत काय करावे?

युलीप म्हणजे विमा व म्युच्युअल फंडाचे एकत्रीकरण करुन केलेली हायब्रीड योजना, देशा म्युच्युअल फंड वितरकांपेक्षा विमा एजंटाचे जाळे फार मोठे असल्यामुळे गेल्या १० वर्षात युलीपची फार मोठ्या प्रमाणावर विक्री झालेली आहे व अजुनही चालू आहे. विमा एजंट हे उत्पादन गुंतवणूकीचे एक प्रभावी साधन म्हणून विकत असतात. खरे पहाता या उत्पदानात असलेले विविध प्रकारचे आकार, अलोकेशन चार्जेस, फंड मँनेजमेंट चार्जेस, अँडमीन चार्जेस व विम्यासाठी असणारा मॉर्टालीटी चार्जेस विचारात घेतले तर हे गुंतवणूकीसाठी सर्वात महागडे प्रॉडक्ट आहे तसे पाहिल्यास विम्याची, टर्म इंशुरन्स या शुध्द विमा प्रॉडक्ट व्यतरिक्त सारी विमा उत्पादने हि गुंतवणूकीची महागडी साधनेच आहेत. खरे पहाता विमा व गुंतवणूक यांची गल्लत करु नये कारण दोन्हींची उदिष्टे भिन्न आहेत. म्हणूनच वय वर्षे ३५ पर्यंतचे व्यक्तीने शक्यतो टर्म इंशुरन्स माध्यमातून जिवन विमा घ्यावा व गुंतवणूक आपल्या जोखीम स्विकारण्याच्या तयारीनुसार करावी, जर शेअर बाजाराची जोखीम स्विकारण्याची तयारी असेल तर म्युच्युअल फंडाच्या इक्वीटी योजनेत गुंतवणूक करावी जर कमी जोखीम स्विकारावयाची असेल तर म्युच्युअल फंडाच्या डेब्ट योजनेत गुंतवणूक करावी व जर अजिबात जोखीम स्विकारावयाची नसेल तर बँक/पोष्टाच्या ठेवी, पीपीएफ आदी सुरक्षीत गुंतवणूक पर्यायांमध्ये करावी. ज्यावेळी आपल्या गुंतवणूकीचे मुल्य अपेक्षीत रकमे एवढे होईल, म्हणजेच आपल्या पश्चात वारसाचे सर्व प्रकारच्या आर्थीक गरजा भागण्याएवढे होईल तेव्हा टर्म इंशुरन्सचा हप्ता भरणे बंद करुन सर्व रक्कम गुंतवणूक पर्यायात करावी, उगाच नंतर हप्ते भरण्याचा मुर्खपणा का करावा? (मात्र नियमीत दर महा, त्रैमासीक, अर्धवार्षीक अथवा वार्षीक स्वरुपात नियमीत गुंतवणूक योग्य साधनात करणे चालूच ठेवावे). टर्म इंशुरन्स घेतानासुध्दा तो ऑनलाईन घ्यावा कारण हप्ता जवळपास ३०% कमी पडतो. विमा कंपनी निवडताना सर्वात कमी हप्ता ज्या कंपनीचा असेल तिची निवड करावी. विमा तुम्ही तुमच्यासाठी घेता मग एजंटची गरजच काय? सर्वसाधारणपणे ३० वर्षाचे निरोगी व निर्व्यसनी व्यक्तीला रु.५० लाखाचा जीवन विमा हा वार्षीक रु.६०००/- पेक्षा कमी हप्ता भरुन मिळतो म्हणजे दिवसाचा खर्च हा रु.१७ पेक्षा कमीच येतो. हाच विमा युलीप अथवा अन्य पारंपारीक विमा योजनेनुसार घ्यावयाचा झाल्यास किमान रु.२ लाखाचा वार्षीक हप्ता भरावा लागतो व मुदतीअखेर मिळणारी रकमेवरील परतावा हा अन्य कोणत्याही तत्समान गुंतवणूक साधनापेक्षा लक्षणीयप्रमाणात कमी असतो. म्हणूनच विमा व गुंतवणूक साधन यांची गल्लत करु नये. मात्र अपवादात्मक परिस्थितीत युलीपव्दारे जीवन विमा घेण्यास हरकत नाही, त्याबाबत चर्चा याच लेखात अन्यत्र केलेली आहे.

युलीपचे फायदे:

१) मर्यादीत ५ वर्षे हप्ते भरुन नंतर हप्ते न भरताही वयाची ७५ वर्षे पुर्ण होईपर्यंत विमा संरक्षण चालू ठेवण्याची सुविधा.
२) आयकर कलम ८०-सी नुसार कर बचत.

युलीपचे तोटे:

१) पहिल्या वर्षी अँलोकेशन चार्जेस असतात त्यामुळे संपुर्ण रक्कम गुंतवणूकीला जात नाही.
२) २ –या, ३ –या वर्षी तसेच आपण हप्ते भरत असेपर्यंत चार्जेस कापले जातात (याला काही योजना अपवाद असल्याचा दावा केला जातो, तो फसवाच असतो).
३) सर्व प्रकारचे विमा संरक्षणापोटी कापले जाणारे मॉर्ट्यालीटी चार्जेस, फंड मँनेजमेंट चार्जेस, अँडमिनीस्ट्रेशन चार्जेस हे दर महिना आपली त्याप्रमाणात युनीटस् कापून आकारले जातात, ज्यामुळे भविष्यात युनीटची एनएव्ही वाढली तरी त्याचा पुर्ण लाभ विमा धारकाला मिळत नाही, कारण तुमची युनीटस् कमी झालेली असतात.
४) मार्केट वरती जात असताना एनएव्ही मधील बदल म्युच्युअल फंडाचे तुलनेत कमी असतो. मात्र मार्केट कोसळत असताना एनएव्ही म्युच्युअल फंडाप्रमाणेच कोसळते.
५) हल्ली बाजारात हायेस्ट एनएव्हीची युलीप प्रॉडक्टस उपलब्ध आहेत ती म्हणजे गुंतवणूक दाराची चक्क फसवणूकच आहे (याबाबत स्वतंत्र लेखच लिहावा लागेल).

युलीपचे तुलनेत गुंतवणूक म्हणून म्युच्युअल फंड योजनाच का स्विकारावी?

१) संपुर्ण रक्कम गुतवली जाते (एजंटकडून गुंतवा अथवा डायरेक्ट गुंतवा यात फरक पडत नाही कारण एजंटला दिले जाणारे कमीशन हे एक्झीट लोड/एक्सपेन्स रेशोतून दिले जाते, हे खर्च सर्वानाच समान असतात). सर्वसाधारणपणे योजनेच्या प्रकारानुसार ०.२५% त १% पर्यंत एक्झीट लोड पैसे सात दिवस ते एक वर्षाचे आत काढल्यास असतो व वार्षीक एक्सपेन्स रेशो हा १% ते २.५०% या दरम्याने असतो मात्र तो कधीही २.५०% पेक्षा जास्त नसतो. युलीप बाबत हा दर सरासरी १०% एवढा असतो. पारंपारीक विमा योजनेत तर हा बहुतांशी जाहीरच केला जात नाही, मात्र याचे प्रमाण १०% पेक्षा जास्तच असते.
२) कोणतेही चार्जेस युनीटस कमी करुन आकारले जात नाहीत तर ते चार्जेस वजा केल्यानंतरच एनएव्ही जाहीर केली जाते, यनीटस कधीच कमी होत नाहीत.
३) मार्केट नुसार एनएव्ही मधील बदल असतो, बहुतांशी चांगल्या योजना या इंडेक्सपेक्षा जास्त परतावा देतात.
४) म्युच्युअल फंडाचे इएलएसएस योजनेत केलेल्या गुंतवणूकीवरही आयकर कलम ८०-सी नुसार कर सवलत मिळते (मार्च २०१२ डिटिसीच्या अंमलानंतर काय ते अजून माहित नाही).
५) पैसे भरणे व काढणे आपल्या सोइनुसार ठरवता येते.
६) म्युच्युअल फंड व युलीप दोन्हीकडे बाजाराचे चढ उताराची जोखिम असते अशावेळी म्युच्युअल फंडातील परतावा हा युलीप पेक्षा नेहमीच अधीक असतो व जर युलीपमध्ये व म्युच्युअल फंडातही बाजाराची जोखीम आहे तर युलीपमध्ये गुंतवणूकीचा निर्णय घेणे म्हणजे मुर्खपणाच नाही काय?

परंतु जर वय ४० पेक्षा जास्त असेल व जिवन विमा घेणे गरजेचे/आवश्यकच असेल तर एखाचे चांगले युलीप योजनेद्वारे विमा उतरावा, मात्र तो उतरवताना उदिष्ट हे प्रथम विमा व नंतर परतावा असेच असावे. याचे प्रमुख कारण म्हणजे या वयानंतर टर्म इंशुरन्सचा हप्ता बराच जास्त पडतो. त्यासाठी खालीलप्रमाणे धोरण अवलंबल्यास फायदेशीर होते:

१) युलीप योजना स्विकारताना बाजारात उपलब्ध असणा-या सर्व योजनांचा तौलनीकदृष्ट्या अभ्यास करुन ज्या योजनेत कमीत कमी अँलोकेशन चार्जेस असतील व ज्या योजनेत आपले स्वत:चे वय ७५ वर्षे पुर्ण होईपर्यत विमासंरक्षण मिळू शकत असेल तसेच ज्या योजनेत अपघाती मृत्यु, कायमस्वरुपी अपंगत्व, मेडिकल संरक्षण इ. मिळत असेल अशी सर्वसमावेशक योजना निवडावी. एक लक्षात ठेवा बहुतांशी एजंट सर्वसाधारणपणे तुमचा विचार न करता त्याचे कमिशनचाच जास्त विचार करत असतो.
२) आपले जीवन विमा संरक्षण वय वर्षे ७५ पर्यंतचे घ्यावे.
३) विमा संरक्षण योजनेतून जितके जास्तीत जास्त मिळेल तेवढे घ्यावे.
४) सर्वसाधारणपणे युलीपमध्ये विमा हि वार्षीक हप्ता गुणीले मुदत भागीले दोन द्यावेच लागते, परंतु जर सदर योजनेतून जादा जिवन संरक्षण मिळत असेल तर ते संपूर्ण घ्यावे.
५) जेवढे रायडर उपलब्ध असतील तेवढे घ्यावेत.
६) पॉलिसी सुरु झाल्यापासून पुढे ५ वर्षे नियमीत विमा हप्ता भरावा.
७) ५ वर्षानंतर, हप्ता बंद करुनही विमा संरक्षण वय वर्षे ७५ पर्यंत चालू ठेवण्याच्या पर्यायाचा अर्ज द्यावा.
८) ५ वर्षानंतर विमा हप्ते भरणे बंद करावे पण पैसे काढू नयेत.
९) ५ वर्षानंतर जेवढा विमा हप्ता आपण दर वर्षी भरत होतो पैकी त्यावेळी असणारे आयकर कायद्याप्रामाणे जेवढी सुट कलम ८०-सी प्रमाणे मिळत असेल तेवढी रक्कम म्युच्युअल फंडाच्या टँक्स प्लँन मध्ये गुतवावी व उर्वरीत रक्कम इक्वीटी अथवा डेब्ट म्युच्युअल फंड योजनेत आपल्या जोखिम स्विकाणेच्या तयारीनुसार गुंतवावी.
१०) आपल्या गुंतवणूक मुल्यातूनच विमा आकार कापला जाऊन विमा संरक्षण मुदतपुर्तीपर्यंत चालू राहील.
११) मुदतपुर्ती पुर्वी मृत्यु आल्यास विमा संरक्षणा इतकी रक्कम वारसाला प्राप्त होईल.
१२) मुदतपुर्तीचे वेळी आपण हयात असल्यास जे काय गुंतवणूक मुल्य असेल ते आपणास परत मिळेल.
१३) युलीपद्वारे जीवन विमा संरक्षण घेताना गुंतवणूक म्हणून नव्हे तर सोईचा विमा पर्याय म्हणूनच पहावे.
१४) युलीप हा खरे पहाता गुंतवणूक पर्याय म्हणून पहावयाचाच नसल्यामुळे उगाच गुंतवणूक मुल्य वगैरे पहाण्याच्या फंदातही पडू नये.
१५) शेअस बाजाराचे मँजीकल परतव्यामुळे आपले विमा संरक्षणाचे चार्जेस ५ वर्षे नियमीत हप्ते भरले असता, मुदतीअखेरपर्यंत चालू रहाण्याची सर्वाधीक शक्यता असते.

ह्याप्रमाणे युलीपद्वारे जिवन विमा संरक्षण घेणे कोणत्याही वयाचे व्यक्तीला फायदेशीर होते कारण फक्त ५ वर्षे इतक्या मर्यादित काळासाठी हप्ते भरुन नंतर वर वर्षे ७५ पर्यंत विमा संरक्षण चालू रहाण्याची सुविधा मिळते व ७५ वर्षानंतर शिल्क मुल्यही परत मिळते. आपल्याला जेवढे विमा संरक्षण हवे आहे त्याच प्रमाणात युलीपचा हप्ता ठरवावा व उर्वरीत रक्कम शक्यतो सिस्टीमँटीक इन्व्हेस्टमेंट योजनेचे माध्यमातून एखादे चांगले म्युच्युअल फंड योजनेत गुंतवावेत.

अशा प्रकारे युलीप बाबत निर्णय घेतल्यास पस्तावण्याची वेळ येत नाही.

आपली एकूण बचत हि आपल्या निव्वळ (सर्व कर्जाचे हप्ते वगैरे वजा जाता) उत्पन्नाचे ३५% एवढी असावी, जेणे करुन भविष्याची चांगली तरतुद होऊ शकेल. आपली गुंतवणूक हि निरनिराळ्या गुंतवणूक माध्यमात, उदा. बँक, पोस्ट, पी.पी.एफ., इक्वीटी म्युच्युअल फंड, डेट फंड, बँलन्स फंड व शेअर्स मध्ये करावी जेणे करुन जोखिमीचे संतुलन होईल.
युलीप किंवा म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करताना जवळचे एजंट मार्फत गुंतवणूक करण्याऐवजी तज्ञ गुंतवणूक सल्लागाराचा सल्ला (त्याची फि देऊनही) घेऊन मगच निर्णय घेणे गुंतवणूकदाराचे हिताचे असते.

एक महत्वाची गोष्ट जरी तुम्ही टर्म इंशुरन्सव्दारे विमा संरक्षण घेतलेत व बाकीची रक्कम जरी पोष्टाच्या आरडीमध्ये गुंतवलीत तरी मिळणारी रक्कम हि विमा कंपनीकडून मुदतीअखेत मिळणा-या एकूण रकमेपेक्षा जास्त होते (हि गोष्ट जास्तकरुन पारंपारीक विमा योजनेच्या बाबत लागू पडते, ज्यामध्ये एजंटला सर्वात जास्त म्हणजे ४०% पर्यंत कमिशन मिळत असते). टर्म इंशुरन्स हा तुमच्या मुख्यत्वेकरुन अवलंबून असणा-या व्यक्तींचे आर्थीक संरक्षणासाठी सर्वोत्तम पर्याय आहे बाकी सा-या विमा योजना या फक्त एजंटसाठीच फायद्याच्या असतात व तुमच्या अज्ञानाचा (मुर्खपणाचा) फायदा ते घेत असतात.

वरील मते हि माझी व्यक्तीगत असून सारेच याच्याशी सहमत होतील असे नाही कारण प्रत्येकालाच आपले मत व्यक्त करण्याचा अधीकार आहे.